Skutki pierwszej wojny światowej: głębokie przeobrażenia polityczne, gospodarcze i społeczno-obyczajowe, zakończyła "belle epoque", zaostrzenie konfliktów narodowych i klasowych, rozwój nowych technik wojskowych, zginęło 8-10 milionów ludzi, liczba rannych była o wiele większa, Przyczyny wybuchu, przebieg i skutki pierwszej wojny światowej - Pierwsza wojna światowa była całkowicie odmiennym konfliktem zbrojnym od wcześniej spotykanych w historii świata. Różniła się na przykład pod względem rozmiarów pola walki, gdyż walki toczyły się praktycznie w całej Europie, oraz w Azji i Afryce. Była o wiele okropniejsza niż wcześniejsze konflikty, gdyż udział w niej brało wiele narodów, zastosowano podczas niej nowe rodzaje broni i to wpłynęło na tak ogromną ilość ofiar. Było też parę pozytywnych aspektów tej wojny. Bardzo dużo w tym konflikcie zyskali Polacy, gdyż dzięki wojnie odrodziła się Polska, która przez tyle lat była podzielona przez zaborców. I wojna światowa była także konfliktem zbrojnym, który różnił się od swoich poprzedników także tym, że w niej po raz pierwszy działania wojenne rozgrywały się równocześnie w powietrzu, na wodzie i pod jej powierzchnią, oraz na lądzie. W Europie na początku 1914 roku istniały dwie koalicje wojskowe: państwa centralne(Niemcy, Austro - Węgry, Turcja, Bułgaria) i ententa (Wielka Brytania, Francja, Rosja, Japonia, Włochy, USA). Do wybuchu I wojny światowej doprowadziło kilka przyczyn. Do przyczyn pośrednich można zaliczyć przede wszystkim: - walkę o strefy wpływów w Europie, - walkę o kolonie w Afryce, - chęć dominacji w Europie, - walkę o rynki zbytów i strefy wpływów, - konflikty narodowościowe(np. między Serbami i Austriakami). Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny był zamach na następcę tronu austro -węgierskiego Franciszka Ferdynanda dokonany przez grupę spiskowców serbskich 28 czerwca 1914 r. w Sarajewie. Dobrze przygotowani do wojny Niemcy podżegali Austriaków do ataku na Serbię. Rząd austriacki wypowiedział 28 lipca 1914 r. wojnę Serbii. Dzień później Rosja zarządziła mobilizację, na co Niemcy wystawili Rosji ultimatum żądające odwołania mobilizacji, lecz zostało ono odrzucone i 1 sierpnia 1914r. Niemcy wypowiedziały Rosji sierpnia Niemcy zażądały od Belgii(kraju neutralnego) zgody na przemarsz swych wojsk, lecz jej nie otrzymały. Następnego dnia wypowiedziały wojnę Francji, a 4 sierpnia przekroczyły granicę z Belgią, co spowodowało wypowiedzenie wojny Niemcom przez Anglię. 6 sierpnia 1914 r. Austro- Węgry przystąpiły do wojny z Rosją. Na froncie zachodnim wojska niemieckie posuwały się bardzo szybko. Po przejściu przez Belgię dążyły do oskrzydlenia Paryża, gdyż chciały zakończyć podbój Francji jak najszybciej i następnie przerzucić swoje wojska na front wschodni przeciwko Rosji. Nad rzeką Marną doszło do bitwy (4-10 IX 1914r.) która powstrzymała ofensywę wojsk niemieckich. Sukces wojsk francuskich można w dużej mierze przypisać głównodowodzącemu tej armii, marszałkowi Józefowi Joffre. W ten sposób na froncie zachodnim wojna ruchoma przekształciła się w wojnę pozycyjną. Obydwie walczące strony okopały się i utworzyły szereg umocnień. Wojna ustabilizowała się na odcinku od kanału la Manche do granicy z neutralną Szwajcarią. Była to typowa wojna na zużycie sił,w której zwycięzcą miały się okazać wojska z większymi zasobami. W lutym 1916 r. wojska niemieckie podjęły próbę zajęcia francuskiej twierdzy Verdun w Lotaryngii. Przerwanie w tym miejscu linii frontu otwierało wolną drogę do Paryża. Trwająca prawie rok bitwa o tą twierdzę jest zaliczana do najkrwawszych w historii wszystkich wojen. Zarówno Niemcy, jak i Francuzi tracili tutaj dziennie po kilkadziesiąt tysięcy zabitych i rannych. Ostatecznie zwyciężyły wojska francuskie, gdyż Niemcy na skutek braków kadrowych w szeregach swojej armii musiały się wycofać na linię frontu z początku 1916 roku. Jako kolejną charakterystyczną bitwę tego okresu rozgrywającą się na terenach Francji można uznać działania wojenne zwane jako bitwa nad Sommą. We wrześniu 1916r. wojska Ententy w celu zmniejszenia naporu Niemców na Verdun rozpoczęły ofensywne działania w północnej Francji. Zdołało się im wedrzeć parę kilometrów w głąb pozycji niemieckich, lecz nie doszło do żadnych większych sukcesów. Front wschodni przebiegał głównie przez ziemie polskie, więc dlatego w wojskach zaborców znaczną część żołnierzy stanowili Polacy. Działania na froncie wschodnim miały odrębny charakter niż na zachodzie Europy. Toczyła się tutaj tzw. wojna manewrowa. Polegała ona "wymianie" znacznych obszarów przez obydwie strony konfliktu. Wojna początkowo toczyła się między Austro - Węgrami i Rosją, lecz na skutek nacisków ze strony rządu francuskiego i angielskiego Rosja wypowiedziała wojnę także Niemcom. W tym celu Rosjanie byli zmuszeni podzielić swoje wojska na dwie części. Niemcy wykorzystali fakt podziału armii rosyjskiej i zaatakowali z obydwu skrzydeł 2 armię rosyjską, doprowadzając do jej zniszczenia w bitwie pod Tannenbergiem (26-30 sierpnia 1914 roku). Idąca jej z pomocą 1 armia rosyjska była zmuszona do cofnięcia się na Mazury, a następnie na Suwalszczyznę. Gorzej powodziło się także Austriakom, którzy stracili Lwów i cofnęli się za Karpaty na Węgry, a w kierunku zachodnim wycofali się za San. Dopiero pomoc ze strony Niemców pozwoliła na wyparcie Rosjan za linię Sanu i górnego Dniestru. Po dojściu Niemców w okolice Warszawy pod koniec października nastąpił kontratak rosyjski i następnie ponowne działania ofensywne niemiecko- austriackie. W ten sposób pod koniec 1914r. granica na froncie wschodnim ustabilizowała się na linii Bzura- Rawka- Nida- Dunajec aż do granicy węgierskiej. Niepowodzenia Niemców na zachodzie doprowadziły do zmiany planów przez nich. Przerzucili oni część swych wojsk z frontu zachodniego na wschodni i wspólnie z austriakami z początkiem maja 1915r. rozpoczęli starannie przygotowaną ofensywę. Doprowadziła ona do przełamania frontu rosyjskiego w okolicach Gorlic. Rosjanie przystąpili do odwrotu. Do 5 sierpnia 1915r. Niemcy zajęli już Przemyśl, Lwów ,Lublin i Warszawę. W ciągu następnych tygodni zdobyli Grodno, Brześć i Wilno. Linia frontu ustabilizowała się na dłuższy czas na odcinku od Tarnopola przez Pińsk i Dyneburg aż do Zatoki udało się jednak Austriakom i Niemcom rozbić głównych sił rosyjskich. Należy dodać, że w ramach armii austriackiej walczyły też polskie brygady strzelców dowodzone przez: I brygada - Józef Piłsudski; II brygada - III - IV - gen. Sosabowski. Oprócz dwóch głównych frontów tej wojny ( tj. zachodniego i wschodniego), działania wojenne miały miejsce na froncie bałkańskim i włoskim. Na froncie bałkańskim walki toczyły się między Austro- Węgrami a Rumunią i Serbią. Jednak wojska austriackie nie poniosły na tym froncie większych strat, a wzbogaciły się o większą część terytorium rumuńskiego wraz z jego stolicą w Bukareszcie. Duże znaczenie miały natomiast walki na froncie włoskim, do których Austro- Węgry musiały zaangażować prawię połowę swoich wojsk. Krwawe walki pozycyjne, prowadzone w trudnym górskim terenie (np. nad rzeką Isonzo) kosztowały obydwie strony wiele ofiar i nie przyniosły widocznych rezultatów. Ciężkie walki miały miejsce także między Turcją i Wielką Brytanią na granicy Europy i Azji. Działania wojenne na półwyspie Gallipoli miały podobny charakter do walk pod Verdun. Wojna toczyła się także na morzu. Jej przyczyną było wprowadzenie w sierpniu 1914 roku blokady morskiej Niemiec, odcinając im pomoc dla zmęczonej produkcją militarną gospodarki tego państwa. Wojna ta miała także charakter pozycyjny, gdyż niekiedy tylko dochodziło do małych potyczek na morzu. Większa bitwa morska rozegrała się dopiero w maju 1916 roku w pobliżu półwyspu Jutlandzkiego. Mimo iż obie floty poniosły dotkliwe straty, to Niemcą nie udało się przerwać blokady. Na początku 1917 roku Niemcy użyli nowej broni, okrętów podwodnych, ogłaszając nieograniczoną wojnę podwodną. Celami Ubotów nie były tylko okręty Koalicy, lecz także jednostki państw neutralnych pływające do portów Ententy. Po zajęciu w lecie 1915 r. ziem polskich przez państwa centralne, Królestwo zostało podzielone na dwie strefy okupacyjne: południową - austriacką i północną - niemiecką. Władze niemieckie eksploatowały zdobyte tereny dla potrzeb wojennych, prowadzono na tych terenach gospodarkę rabunkową. Lepiej powodziło się Polakom na ziemiach zajętych przez Austriaków. Żaden jednak z zaborców nie podejmował żadnych wiążących deklaracji w kwestii polskiej. Na początku grudnia 1916 roku rządy niemiecki i austriacki zażądały od żołnierzy Legionów przysięgi na wierność cesarzowi. Zarówno sam Józef Piłsudski jak i większość oficerów odmówiła złożenia przysięgi i wcielenia Legionów w szeregi wojsk zaborców(gdyż dotąd była to odrębna formacja wojskowa walcząca u boku Austriaków) i zostali internowani do więzień w Niemczech ( np. do Havelbergu lub Magdeburga). Na skutek wyczerpywania się rezerw ludzkich w szeregach niemieckich przez przeciągające się działania wojenne na froncie zachodnim dnia 5 listopada 1916 roku został wydany przez władze okupacyjne tzw. manifest dwóch cesarzy (tj. Wilhelma II i Franciszka Józefa I) w sprawie utworzenia "samodzielnego" państwa polskiego. Tereny nowego państwa polskiego miały obejmować ziemie polskie będące wcześniej pod zaborem rosyjskim. Miało to być państwo z dziedziczną monarchią i ustrojem konstytucyjnym. Dość ważnym krokiem w odbudowie Polski był 7 listopada 1917 roku - - czyli dzień obalenia rządu carskiego w Rosji na skutek rewolucji październikowej. Zarówno nowy rząd rosyjski jak i rządy Anglii i Francji poparły powstanie niepodległej Polski. Poprawienie się sytuacji wojsk alianckich na froncie zachodnim przez przystąpienie pod koniec 1917 roku USA do wojny doprowadziło do pod pisania 5 grudnia 1917 r. zawieszenia broni między Austro- Węgrami i Niemcami z Rosją. Niemcy byli bowiem zmuszeni do przerzucenia wszystkich sił na front zachodni. W dniach 15 VII-5 VIII 1918r. doszło do tzw. drugiej bitwy nad Marną w której zdecydowane zwycięstwo odniosły wojska francuskie. 8 sierpnia 1918 roku doszło do przełomowej bitwy nad Sommą. Dywizje alianckie zadały dotkliwe straty wojskom niemieckim. Był to tzw. "czarny dzień armii niemieckiej". Od tego czasu front przesuwał się tylko w jedną stronę, w kierunku Niemiec. W październiku linia frontu przesunęła się na linię rzeki Mozy i zbliżyła się do granicy francusko-niemieckiej. Zmniejszanie się stanu liczebnego w wojskach austriackich i niemieckich spowodowały wycofywanie się tych IX 1918 roku zakończyły się walki na froncie bałkańskim, w listopadzie ustawały także na froncie włoskim, w październiku o rozejm poprosiła także Turcja. Dnia 3 listopada 1918r. zawieszenie broni podpisał w imieniu Austrii i Węgier cesarz Karol I, które wkrótce po tym zrzekł się korony. Wojna zakończyła się ostatecznie abdykacją cesarza Wilhelma (9 XI 1918) i podpisaniem kapitulacji przez Niemcy 11 listopada 1918 roku na stacji kolejowej Rethonde w okolicach miasta Compiegne w wagonie naczelnego wodza sił sprzymierzonych, francuskiego marszałka Ferdynanda Focha. Warunkiem zawarcia pokoju było oddanie aliantom większości ciężkiej broni, pojazdów pancernych, okrętów podwodnych, jednostek nawodnych i większości samolotów. 18 stycznia 1919 roku o w Sali Zegarowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji rozpoczęła się konferencja pokojowa. Omawiane były na niej granice państw w powojennej Europie. Zakończyła się ona ostatecznie 28 czerwca 1919 roku przez podpisanie Traktatu Wersalskiego przez wszystkie strony konfliktu. Wygranie wojny przez państwa Ententy dało Francji i Wielkiej Brytanii wiele korzyści. Umocniła się ich rola w Europie, Francja odzyskała Alzację i Lotaryngię. Znacznie wzrosła też władza USA. Te trzy wyżej wymienione państwa sprawowały nadzór nad realizacją postanowień Traktatu Wersalskiego. Pełniły one także rolę arbitrów w sporach między państwami ( np. przebieg plebiscytu na Górnym Śląsku ). Rosja straciła wiele w tej wojnie, gdyż ciągle dokonywały się w niej zmiany związane ze zmianą systemu sprawowania władzy. Największymi przegranymi były jednak Austria i Niemcy. Utraciły one większą część zdobytych ziem, musiały płacić odszkodowania wojenne innym państwom, ich gospodarka była nastawiona głównie na produkcję dla wojska, więc musiała ponownie zmienić swój charakter. Dużo natomiast zyskały państwa będące wcześniej pod okupacją jak np. Polska. Po ponad stuletniej niewoli powstało znowu niepodległe państwo polskie z wolnym dostępem do morza. Mimo iż nie wszystkie ziemie polskie należały do terenów Polski (np. Gdańsk, Górny Śląsk), to najważniejsze dla Polaków było odzyskanie suwerenności. W I wojnie światowej zginęło około 10 mln. ludzi, a 20 mln. zostało rannych. Były także ogromne straty materialne. W tym konflikcie zostały użyte także nowe rodzaje broni. Piechota została wyposażona w ciężkie karabiny maszynowe. Artyleria posiadała działa o ogromnych kalibrach, dużej sile ognia i dalekim zasięgu ognia. W zaopatrzeniu dużą rolę odgrywały samochody. W tej wojnie zadebiutował także nowy pojazd wspomagający natarcie piechoty - czołg. Na froncie zachodnim Niemcy wprowadzili także gazy bojowe, które mimo zakazu były stosowane później przez obie strony konfliktu. Wojna toczyła się nie tylko na lądzie, ale także na morzu i w powietrzu. Marynarka była wyposażana w pancernikiem, które dysponowały bardzo dużą siłą ognia. Pojawiły się także okręty podwodne, które praktycznie bezkarnie mogły nękać konwoje z dostawami dla wojska. Na początku wojny w celach dokonywania rozpoznania został użyty także samolot. Pod koniec wojny lotnictwo obydwu walczących stron posiadało już jednostki bombardujące, myśliwskie i rozpoznawcze. Nie na długo jednak zapanował pokój w Europie, bo już po 21 latach doszło do nowego konfliktu zbrojnego, który pochłonął jeszcze więcej ofiar i objął terenami walk jeszcze większe obszary.

rzemiany społeczne i gospodarcze, jakie zaszły w Polsce po 1945 r., miały korzenie sięgające II wojny światowej. Dlatego też podzielić je trzeba na dwa etapy. W pierwszym etapie, w latach II wojny światowej, reglamentacja i wywłaszczenia niemieckie oraz sowieckie, zniszczenia oraz śmierć i emigracja właścicieli

1. Skutki I Wojny Światowej :a) Gospodarcze to :- Załamanie się gospodarek - Hiperinflacja czyli szybki spadek wartość pieniędzy- Brak zaopatrzenia w sklepach- Zniszczenia Wojenneb) Społeczne to :- Śmierci milionów ludzi młodych i starych na froncie l wojny światowej - Miliony żołnierz wrócił z wojny jako kaleki którzy do końca życie mieli wywołane silne przeżycia psychiczne i emocjonalne związane z wojną - Rozwój epidemii światowej grypy hiszpanki 2. Kryzys gospodarczy z 1929 r. był spowodowany krachem na giełdzie Wall street zwany też czarnym czwartkiem który spowodował światowy kryzys gospodarczy i załamanie gospodarcze całego świata przez co nazywany był też wielkim kryzysemMam nadziej że pomogłem i liczę na Naj 150 tys. w chwili wybuchu wojny do 594 tys. łącznie w całym okresie trwania wojny 440 tys. 63 tys. 26 791 17 tys. 7430 5455 3972 3421 2163 1389 1294 1271 1068 900 826 44 Łącznie: 941 356–1 139 518 żołnierzy – w całym okresie wojny: minimum 415 tys. w chwili rozpoczęcia wojny 780 tys. (1951) 26 tys. [potrzebny przypis] Łącznie:
Najważniejsze skutki I wojny światowej Najważniejsze skutki I wojny światowej Pierwsza wojna światowa była największym z dotychczasowych konfliktów na świecie. Ogółem po obu stronach walczyło ponad 65 milionów ludzi. W gruzach legło wiele miast i miasteczek Europy Zachodniej i środkowej, zwłaszcza tych, które znalazły się blisko linii frontu. W wyniku I wojny światowej obalono monarchie i proklamowano republiki. Przed wojną było w Europie 19 monarchii i 3 republiki, zaś po wojnie odpowiednio 13 monarchii i aż 14 republik. W lutym 1917 roku w pozostającej w stanie wojny, choć bez większych sukcesów militarnych, Rosji doszło do buntów i manifestacji, które przerodziły się w rewolucję. W jej wyniku abdykował Car Mikołaj II, a rząd tymczasowy powołał ustrój republikański. Ponieważ położenie ludności nie poprawiało się, szybko popularność zyskali ci, którzy obiecywali chleb i pokój. Tak doszło do wybuchu Rewolucji Paśdziernikowej, na której czele stanął zawodowy rewolucjonista Włodzimierz Lenin. Nowa rewolucyjna władza w Rosji skonfiskowała ziemie obszarników, znacjonalizowała przemysł, handel i banki. Za cenę utraty dużych terytoriów na zachodzie w marcu 1918 roku Lenin podpisał pokój z mocarstwami centralnymi i Rosja praktycznie wycofała się z wojny. W Niemczech zapatrzonych w wydarzenia w Rosji, pojawiły się pod koniec wojny oznaki i próby przewrotu rewolucyjnego. W ich wyniku abdykował i opuścił kraj cesarz Wilhelm II. Na skutek traktatów pokojowych Niemcy, na które spadł główny ciężar odpowiedzialności za wywołanie wojny, miały zostać zdemilitaryzowane, pozbawione przemysłu zbrojeniowego o maksymalnie 100-tysięcznej armii. Zmuszone zostały także do oddania Francji Alzacji i Lotaryngii, Belgii zagłębia Saary, zaś na rzecz Francji, Anglii i Japonii wszystkich swych dawnych posiadłości kolonialnych. W wyniku wojny, areną walk narodowo-wyzwoleńczych, stało się coraz słabsze i doznające szeregu klęsk imperium austro-węgierskie. Poszczególne narody wchodzące w skład dawnej monarchii zaczęły ogłaszać niepodległość i praktycznie nikt im w tym nawet nie próbował przeszkadzać. W paśdzierniku 1918 roku powstała Republika Czechosłowacji, zaś Serbia przejęła Chorwację i Słowenię, tworząc razem Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, czyli pierwszą Jugosławię. Węgry odłączyły się od Austrii, ale musiały oddać niektóre ziemie Słowakom, Rumunom i Serbom, w wyniku czego miały tylko 1/3 swego terytorium sprzed wojny. Austria stała się republiką posiadającą zaledwie 1/6 swego terytorium sprzed wojny. Stała się więc państwem małym i niewiele znaczącym. Nic więc dziwnego, iż wkrótce dostała się w orbitę wpływów niemieckich. Wielkie straty terytorialne poniosła Turcja, zwłaszcza iż własne państwa utworzyły Armenia i Gruzja. Kosztem Turcji zwiększyły swe terytoria Grecja i Bułgaria. Jednym z najpoważniejszych skutków wojny była zatem gruntowana przebudowa mapy politycznej Europy. Powróciła na nią niepodległa Polska, utworzone zostały Jugosławia, Czechosłowacja, Finlandia Litwa, Łotwa i Estonia, zaś na Wyspach Brytyjskich ś Irlandia. Powstawanie nowych państw było przejawem woli wielu narodów do samostanowienia i niepodległości, która ze szczególną siłą objawiła się podczas trwania wojny. Każde z nich chciało mieć niepodległe państwo. Problemy pojawiały się jednak przy wytyczaniu nowych granic, zwłaszcza tam gdzie różne narodowości współzamieszkiwały na małym terytorium. Tak więc Czechosłowacja stała się w pomniejszonej skali tym czym przed wojną były Austro-Węgry, państwem wielonarodowym, w którym znaleśli się nie tylko Czesi i Słowacy, ale również Niemcy, Węgrzy, Ukraińcy i Polacy. Jugosławia łączyła ludność bośniacką, chorwacką, serbską, macedońską i albańską. W Polsce wschodniej mieszkali liczni Ukraińcy i Białorusini. Mniejszości etniczne rozproszone w wielu krajach Europy czuły się często pokrzywdzone i stawały się przyczyną ciągłych napięć i ukrytych konfliktów. Zaznaczyć bowiem trzeba, iż traktatowym rozstrzygnięciom granicznym, podpisanym po I wojnie światowej, towarzyszyły prawie wszędzie niepokoje wewnętrzne i konflikty zbrojne. Nowa równowaga w Europie była niezmiernie krucha, głównie dlatego, że ruchy narodowe utrudniały poszukiwanie kompromisów. Egoizm narodowy panował dalej w Europie. Nie było też mowy o rozbrojeniu. Zasada samostanowienia narodów też często nie była szanowana. Do tego doszły ostre problemy gospodarcze i finansowe. Wojna pochłonęła znaczne sumy, a gospodarkę wojenną trzeba było przestawić na warunki pokojowe. Nowe granice rozczłonkowały dawne strefy wpływów ekonomicznych. Zwycięskie mocarstwa zmuszały pokonanych do płacenia reparacji wojennych. Gospodarka krajów odradzała się z bardzo wielkim trudem, szalało bezrobocie i inflacja. W tej perspektywie rozwiały się nadzieje na pokój. Nowy porządek europejski był zatem zagrożony zanim został na dobre zaprowadzony. System wersalski (nazywany tak od miejsca obrad konferencji pokojowej, która zakończyła wojnę) miał przetrwać długie lata, jednak zaczął się rozpadać już kilka lat po zakończeniu wojny. Nad dopilnowaniem porządku wersalskiego, czuwać miała Liga Narodów, której projektodawcą był amerykański prezydent Wilson. Organizacja ta miała zagwarantować pokój, dzięki ustanowieniu prawa obowiązującego wszystkich oraz wprowadzeniu zasad pokojowego arbitrażu. Liga Narodów była pierwszą organizacją mającą na celu powiązanie państw europejskich i całego świata systemem zbiorowego bezpieczeństwa. Jednak jej wpływy były niestety bardzo ograniczone, gdyż nie przystąpiły do niej Stany Zjednoczone. O ile Liga Narodów ustaliła nowe zasady regulujące stosunki międzynarodowe, o tyle nie była w stanie zmienić rzeczywistości politycznej Europy, nic zdołała sprostać stawianych przed nią oczekiwaniom i nie była w stanie uchronić na dłużej pokoju w Europie. Tak więc porządek wersalski, wprowadzony w Europie na skutek zakończenia I wojny światowej, nieuchronnie zmierzał do nowego konfliktu ogólnoeuropejskiego. W 1919 roku, kiedy dobiegała końca konferencja pokojowa w Wersalu, nikt nawet nie przypuszczał, iż nowy system w Europie przetrwa zaledwie 20 lat. Trwająca ponad cztery lata wojna poniosła za sobą olbrzymie i niespotykane dotąd straty w ludziach, zwłaszcza wśród ludności cywilnej. Liczba zabitych cywili sięgnęła 10 mln, zaś żołnierzy 8 mln. Po zakończeniu wojny ponad 8 mln inwalidów wojennych znalazło się bez możliwości zarobku, z niską (lub żadną) rentą od państwa. Zachęcająco zatem zaczęły brzmieć takie hasła i ideologie jak, socjalizm, komunizm, czy faszyzm. Postanowienia konferencji pokojowej w Paryżu (w Wersalu) w sprawie polski i niemiec: -demilitaryzacja i zlikwidowanie przemysłu zbrojeniowego niemiec -zniesienie powszechnej służby wojskowej, zamiast tego niemcy mogły posiadać 100-tys. Armię zawodową -zakaz posiadania ciężkiego uzbrojenia, okrętów podwodnych i lotnictwa -Polska otrzymała Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie (bez Gdańska) -Gdańsk został wolnym miastem -na terenach Śląska, Warmii, Mazur i Szlezwiku miały odbyć się plebiscyty za przynależnością państwową -Niemcom odebrano wszystkie posiadłości kolonialne
1. Skutki I wojny światowej głębokie przeobrażenia polityczne, gospodarcze i społeczno-obyczajowe, zakończyła "belle epoque", zaostrzenie konfliktów narodowych i klasowych, rozwój nowych technik wojskowych, zginęło 8-10 milionów ludzi, liczba rannych była o wiele większa, umierali żołnierze, ale i cywile na skutek głodu, epidemii i zniszczeń, upadek trzech wielkich dynastii Już w czasie I wojny światowej, aby pokryć rosnące wydatki, rządy państw uczestniczących w wojnie stosowały metodę znacznego podwyższenia podatków. Dostawy wojenne finansowano poza tym zwiększając emisję pieniędzy papierowych. Duży wzrost pieniędzy na rynku, nie mających pokrycia we wzroście produkcji, wywoływał galopującą inflację. Rządy zaciągały pożyczki i ściągały kapitały zainwestowane wcześniej w koloniach. O ile państwa centralne były w tym wypadku zmuszone do szukania pożyczek we własnych krajach, o tyle państwa Ententy mogły uzyskać kapitały za granicą, przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych, i tam także otrzymywać kredyty na zaopatrzenie wojskowe. W roku 1916 r. dług Ententy wobec Stanów Zjednoczonych sięgnął 2 mld dolarów, co sprawiło, że już w tym okresie były one żywotne zainteresowanie zwycięstwem koalicji. W chwili zakończenia wojny amerykańskie inwestycje w wojenne przedsięwzięcia aliantów wyniosły, 10 mld dolarów. Pod względem ekonomicznym społeczeństwo amerykańskie przeżywało w latach 1914 – 1918 okres wysokiej koniunktury, dzięki dostawom do Europy pojawiło się tam wówczas ponad 20 tys. nowych milionerów. Sytuacja w Europie wyglądała znacznie gorzej. Przodujące kraje industrialne, będące dotąd wytwórcami kapitałów, zmieniły się w dłużników, a perspektywy ich ekonomicznego rozwoju dramatycznie zmalały. W trakcie wojny zostały zerwane tradycyjne kontakty handlowe z krajami zamorskimi, a po jej zakończeniu okazało się, że powrót na dawne rynki jest niemożliwy. W latach 1914 – 1918 państwa Ameryki Południowej i Azji zdołały przejąć częściowo zaopatrzenie własnych rynków wewnętrznych, poza tym weszły na nie z korzyścią Stany Zjednoczone i Japonia. W krajach uczestniczących w wojnie państwo sprawowało niemal dyktatorską władzę nad życiem ekonomicznym. Na mocy dekretów rządowych cała gospodarka z pokojowej musiała się przestawić na wojenną. Skromne zasoby ważnych strategicznie surowców odmierzano z aptekarską precyzją, sięgając także po odpady i surowce wtórne, przedtem nie wykorzystywane. Żywność i artykuły wojskowe szły przede wszystkim na front, a dla ludności pozostającej w domu były produkty zastępcze, np. sacharyna zamiast cukru. Aby zapobiec drożyźnie i spekulacji na ogołoconym z towarów rynku, ustalono ceny maksymalne żywności i wprowadzono system racjonowania żywności za pomocą kartek. Nie zapobiegło to powstaniu czarnego rynku żywności i towarów powszechnego użytku. Opuszczone przez zmobilizowanych mężczyzn stanowiska pracy obejmowały kobiety. Szczególna sytuacja istniała w Niemczech, gdzie wskutek blokady brakowało dosłownie wszystkiego. Niemieccy uczeni pracowali nad wytworzeniem wielu artykułów zastępczych, miedzy innymi produkcją włókien z celulozy drzewnej. Niejako przy okazji rozwinął się tam nowoczesny przemysł chemiczny. Zakończenie I wojny światowej przyniosło wiele negatywnych skutków gospodarczych. Łączne straty wśród wojska wyniosły prawie 10 mln ofiar. Drugie tyle zginęło wśród ludności cywilnej, a dalsze 20 mln z głodu i chorób. Miliony osób zostały kalekami. Największe zniszczenia bezpośrednie dotyczyły północnej Francji, Belgii oraz rozległych obszarów Europy Środkowo – Wschodniej, gdzie działania wojenne trwały do 1920 r. Niektóre rejony Kresów Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej i Rumunii były tak zdewastowane, że ich powojenna odbudowa i zagospodarowanie nie przywróciło im stanu sprzed I wojny światowej nawet w 1939 roku. Wiele problemów gospodarczych, zwłaszcza w Europie Środkowej i Wschodniej, przyniosły zmiany granic. Trzeba było dostosować produkcję na terenach, które zmieniły przynależność państwową, do warunków zbytu w nowych państwach, co często wiązało się z utratą możliwości sprzedaży towarów już wytworzonych. Podczas wojny wiele państw wprowadziło kontrolę cen i reglamentację obrotu niektórych dóbr oraz większości artykułów pierwszej potrzeby. Przestawiono też gospodarkę na tory wojenne, co oznaczało pobudzanie niektórych gałęzi, np. przemysłu zbrojeniowego, kosztem innych. Po wojnie w większości państw europejskich likwidowano ograniczenia obrotu i powracanie do gospodarki pokojowej, a to powodowało ogromne perturbacje. Poważne problemy powstały w handlu międzynarodowym. Przed 1914 r. Niemcy, Francję i Wielką Brytanię łączyły silne więzy, które uległy przerwaniu, a ich przywrócenie, zważywszy rozmiary zniszczeń wojennych, trwało bardzo długo. Nawet Stany Zjednoczone, przez dłuższy czas wojny starające się utrzymać kontakty z obydwiema stronami, w końcu ograniczyły handel z państwami centralnymi. Strony walczące utrąciły dochody z żeglugi i inwestycji zagranicznych. Wojna przyniosła olbrzymie trudności płatnicze. Ponieważ bolszewicy odmówili spłaty długów carskich, poważne straty poniosła Francja, główna wierzycielka Rosji. Francuzi nie byli w stanie spłacić kredytów, które sami zaciągnęli u sojuszników anglosaskich, i dlatego dążyli do zrekompensowania strat przez obciążenie pokonanych Niemiec. Odbudowa ze zniszczeń wojennych, a w wielu państwach Europy Środkowej i Wschodniej także koszty organizacji lub reorganizacji aparatu państwowego obciążyły wydatki budżetowe w warunkach wyraźnie obniżonego poziomu aktywności gospodarczej i spadku wpływów podatkowych. W rezultacie deficyt budżetowy pokrywano drukiem pieniędzy, czego skutkiem była inflacja. W wyniku wojny gospodarka światowa znajdowała się przez parę lat w stanie kryzysu. Francja i inne państwa alianckie mogły spłacić długi jedynie pod warunkiem uzyskania odszkodowań wojennych od Niemiec. Ich zdolność do spłat zależała jednak w dużej mierze od zdolności uzyskania odpowiednich nadwyżek w handlu i obrocie kapitałami. Ograniczenia narzucone przez traktat wersalski bardzo to utrudniły, a kryzys gospodarki niemieckiej groził rewolucją. W styczniu 1923 r. wojska francuskie i belgijskie okupowały Zagłębie Ruhry, starając się wymusić na władzach niemieckich spłaty odszkodowań w naturze, głównie w węglu. Niemcy uciekali się do biernego oporu i zaczęli drukować olbrzymie ilości pieniądza bez pokrycia. Wybuchła hiperinflacja. Nie osiągnąwszy celu Francuzi i Belgowie jeszcze pod koniec tego roku wycofali się z okupacji Zagłębia Ruhry, a w 1924 międzynarodowa komisja pod przewodnictwem amerykańskiego bankiera Charlesa Dawesa zaleciła zmniejszenie rocznych spłat odszkodowań niemieckich i udzielenie Niemcom pożyczki na odbudowę i stabilizację. Katastrofalna inflacja pozostawiła w Niemczech i innych państwach, czyli w Austrii, na Węgrzech, w Polsce i Rumunii w całym okresie międzywojennym trwały lęk przed nadmiernym drukiem banknotów i trwałą tęsknotę za stabilnym budżetem i mocnym pieniądzem. Historia Czy morskie idee Eugeniusza Kwiatkowskiego mogą być dla nas inspiracją po przystąpieniu do Unii Europejskiej... Świat po II wojnie światowej Świat po II wojnie światowej Druga część zimnej wojny - od planu Marshalla do wojny koreańskiej . 287 433 448 36 127 18 33 230

gospodarcze skutki 1 wojny światowej