Scenariusz szkolenia rady pedagogicznej. Wielu uczniów z ADHD przeżywa w szkole ogromny stres. Towarzyszą im trzy główne objawy w różnym natężeniu: ruchliwość, kłopoty w zakresie koncentracji uwagi, impulsywność. Często już na początku edukacji zbierają ogromną ilość uwagi otoczenia – niestety głównie tej negatywnej.
Gości online: 12 Użytkowników online: 0 Łącznie użytkowników: 29,133 Najnowszy użytkownik: Anka127 1. Wstęp Dzieci, które demonstrują trudne i destrukcyjne zachowania, stanowią powód zmartwień zarówno rodziców, jak i nauczycieli. Od pewnego czasu uznaje się, ze jeśli dziecko jest niespokojne, z trudem skupia się na danym zadaniu i jest impulsywne, to mamy do czynienia z problemem poważniejszym niż po prostu "złe zachowanie". W opisie podobnych przypadków stosuje się rozmaite terminy : zespół nadpobudliwości psychoruchowej zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi zespół nadruchliwości zespół hiperkinetyczny wczesnodziecięcy zespół psychoorganiczny zespól deficytu uwagi i nadruchliwości ( ZDUN ) Choć trudno określić, kto pierwszy zdefiniował te zaburzenia, zwykle wskazuje się brytyjskiego pediatrę Georga'a Frederica Stilla, który w cyklu wykładów wygłoszonych w 1902 roku w Royal College Phisicianus opisał spotkane w praktyce lekarskiej dzieci trudno poddające się kontroli, objawiające oznaki nieposłuszeństwa, pozbawione "woli opanowania" i ogólnie niesforne, nieuczciwe oraz samowolne. Wysunął on hipotezę, że stan ten nie jest skutkiem błędów wychowawczych ale raczej został odziedziczony lub spowodowany uszkodzeniami okołoporodowymi. Oddzielając objawy nadruchliwości od koncepcji uszkodzenia mózgu, Stella Chess w 1960 roku i inni mniej więcej w tym samym czasie, zaczęli pisać o "syndromie dziecka nadruchliwego". Chess widziała objawy jako element "fizjologicznej nadruchliwości", której przyczyny tkwią raczej w biologii niż w środowisku. W latach siedemdziesiątych wielu uczonych badało zespół nadruchliwości, Virginia Douglas z Kanady, która obserwując objawy towarzyszące nadruchliwości, wydzieliła cztery główne cechy mające znaczenie dla klinicznego obrazu choroby : trudności w podtrzymaniu uwagi i wysiłku impulsywność problemy z kontrolą poziomu pobudzenia potrzeba bezpośredniego wzmocnienia W dużym stopniu dzięki tej pracy, w 1980 roku chorobę nazwano "zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi". 2. Szczegółowe kryteria diagnostyczne Obecnie w piśmiennictwie światowym oficjalnie używane są dwie nazwy : Attention Deficit Hyperactivity Disorder ( ADHD) czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi - klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego ( DSM - IV ) . Hyperkinetic Disorder czyli zespół hiperkinetyczny - międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych Światowej Organizacji Zdrowia ( ICD - 10 ) . Różnice między obiema klasyfikacjami są niewielkie. Główna z nich to wyodrębnienie przez amerykańskich psychiatrów podtypów ADHD. Jest to szczególnie ważne i pomocne dla uszczegółowienia diagnozy. Klasyfikacja DSM- IV ( szczegółowe kryteria wg. ICD -10 zawiera dodatek A ) Przynajmniej sześć spośród następujących objawów nieuwagi utrzymuje się przez przynajmniej sześć ostatnich miesięcy w takim nasileniu, że zachowanie dziecka wyraźnie odbiega od oczekiwanego na danym poziomie rozwoju : Często nie udaje mu się skoncentrować na szczegółach lub popełnia bezmyślne pomyłki w zadaniach szkolnych i innych pracach. Często ma trudności z utrzymaniem uwagi w trakcie wykonywania różnych zadań lub w czasie zabawy. Często sprawia wrażenie, że nie słuch, gdy się do niego mówi. Często nie stosuje się do podanych wskazówek i nie kończy prac szkolnych lub powierzonych mu zadań ( nie dlatego, że się buntuje lub nie rozumie polecenia ). Często ma trudności z organizowaniem wykonywanych zadań i czynności. Często unika, nie lubi lub z niechęcią angażuje się w zadania wymagające dłuższego wysiłku umysłowego ( jak praca w szkole czy odrabianie lekcji ). Często gubi potrzebne mu rzeczy ( np. zabawki, przybory szkolne, zeszyty, książki ). Bardzo łatwo rozprasza się pod wpływem bodźców niezwiązanych z wykonywaną czynnością. Często zapomina co ma zrobić. lub przynajmniej sześć spośród następujących objawów nadmiernej aktywności ( 1 - 6 ), impulsywności ( 7 - 9 ) utrzymuje się przez przynajmniej sześć ostatnich miesięcy w takim nasileniu, że zachowanie dziecka wyraźnie odbiega od oczekiwanego na danym poziomie rozwoju : Często niespokojnie porusza rękami, stopami lub wierci się na krześle. Często wstaje z miejsca podczas lekcji lub w innej sytuacji wymagającej pozostawania na wyznaczonym miejscu. Często biega na wszystkie strony lub wspina się na co się da w sytuacjach, w których jest to zupełnie niewłaściwe ( u nastolatków wyrazem tego może być poczucie zniecierpliwienia ). Często ma kłopoty z bawieniem się lub robieniem czegokolwiek w ciszy. Często jest w "akcji" i sprawia wrażenie, jakby był "napędzany silnikiem". Często dużo mówi. Często udziela odpowiedzi nim ktoś dokończy swoje pytanie. Często ma trudności z wyczekaniem na swoją kolej. Często przerywa i zakłóca spokój innym ( np. wtrąca się do rozmowy lub zabawy ). Niektóre objawy nieuwagi lub hiperaktywności / impulsywności, które spowodowały zakłócenia w funkcjonowaniu dziecka, wystąpiły przed osiągnięciem siódmego roku życia. Niektóre zakłócenia funkcjonowania występują w więcej niż jednym typie okoliczności. Istnieją wyraźne dowody, że funkcjonowanie społeczne lub szkolne dziecka jest zakłócone w znacznym stopniu. Objawy nie występują wyłącznie pod wpływem określonego czynnika. Podtypy ADHD Podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi ( spełnionych jest przynajmniej 6 kryteriów diagnostycznych zaburzeń koncentracji uwagi, a liczba objawów nadruchliwości i impulsywności jest mniejsza od 6 ). Takiego dziecka nie podejrzewa się na ogół o ADHD, ponieważ nie przejawia ono nadmiernej aktywności. Często jest wręcz letargiczne, robi wrażenie jakby ciągle marzyło na jawie. Nie potrafi się skupić na tym co mówi nauczyciel, zapomina o czym przed chwilą rozmawiało, w czasie lekcji interesuje się wszystkim oprócz właściwej pracy. Ciągle zapomina o ważnych rzeczach, gubi różne przedmioty, bardzo łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrznych bodźców. Często " gubi się " w trakcie takich zajęć jak wspólne czytanie na lekcji, nie wie na której stronie powinna być otwarta książka, nie pamięta co jest zadane do domu. Przejście od jednej czynności do innej jest dla niego prawdziwym wyzwaniem. Rozpoczyna wykonywanie zadania bez całkowitego zrozumienia instrukcji. Na klasówkach popełnia niefortunne błędy ( np. nie rozwiązuje zadań, bo nie jest w stanie przeczytać ich treści do końca ). Dziecko takie często jest odbierane przez nauczycieli lub rodziców jako leniwe, mniej zdolne, nie radzące sobie z nauką. Podtyp z przewagą nadpobudliwości ruchowej ( spełnionych jest przynajmniej 6 kryteriów diagnostycznych nadruchliwości i impulsywności a liczba objawów zaburzeń koncentracji uwagi jest mniejsza od 6 ). Dziecko takie jest nadmiernie aktywne i impulsywne, lecz nie charakteryzuje go brak koncentracji uwagi. Jest niezmordowane, głównie biega. Ma kłopoty z posłuszeństwem i wykonywaniem poleceń. W szkole nie ma większych problemów z przyswojeniem materiału, ale szybko nudzi się, wstaje z ławki, przeszkadza innym uczniom. Odpowiada na każde pytanie nauczyciela , nawet jeśli było kierowane do innego ucznia. Jest gadatliwe, wtrąca się do wypowiedzi nauczyciela lub innych dzieci. Nieustannie domaga się pytania. Często jest nielubiane przez rówieśników. Włącza się nagle do zabawy nie mając umiejętności dostosowania się do jej reguł. Prowokuje innych do wypowiadania negatywnych opinii o sobie. Ma krótszy okres odwlekania działania, musi zrobić natychmiast coś, co przychodzi mu do głowy i nie potrafi czekać na nagrodę lub pochwałę. Aktywność dziecka jest dość chaotyczna, nie służy określonemu celowi. Typ mieszany ( spełnionych jest przynajmniej 6 kryteriów diagnostycznych zaburzeń koncentracji uwagi, a także przynajmniej 6 objawów nadruchliwości ). U dziecka występuje pełny obraz zespołu ADHD, zarówno nasilone objawy niepokoju ruchowego i słaba kontrola impulsów jak i objawy zaburzeń koncentracji uwagi. Dzieci te nie radzą sobie zarówno z uważaniem, pamiętaniem jak i spokojnym pozostawaniem w miejscu, czekaniem na swoją kolej. Typ mieszany zespołu nadpobudliwości psychoruchowej jest najczęstszy. Warto pamiętać, że dzieci z ADHD różnicują nie tylko wyżej wymienione podtypy ale również nasilenie objawów. Nieodłączną jego właściwością jest zmienność. Są dni ( częściej godziny ), sytuacje, w których dzieci te radzą sobie bardzo dobrze i zachowują się wzorowo, po czym nagle, bez wyraźnego powodu następuje załamanie. Często można spotkać się z bardzo różnymi, wręcz skrajnymi opiniami pochodzącymi od różnych osób a dotyczących tego samego dziecka z ADHD, ponieważ w sporadycznych kontaktach dziecko takie może nie przejawiać symptomów deficytów uwagi czy nadpobudliwości i jego zachowanie może być nienaganne. Warunki, które wywołują i wpływają na symptomy ADHD nie są statyczne, stąd też można często usłyszeć od rodziców dzieci z ADHD, że potrafią one godzinami zajmować się grami komputerowymi a mają problem z poświęceniem kilku minut na odrobienie lekcji. 3. Przyczyny ADHD Przyczyny występowania ADHD są do dziś nieznane. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych nadpobudliwość wiązano z mikrouszkodzeniami mózgu. Popularna była również hipoteza wiążąca ją z urazami okołoporodowymi, chemicznymi ( niedotlenienie ) lub mechanicznymi. Współczesne metody badań neurobiologicznych nie potwierdzają jednak tych poglądów. Pozwoliły one jednak stwierdzić, że u dzieci z ADHD pewne obszary mózgu wykazują anomalie i są mniej aktywne. Stwierdzono również u nich specyficzne wzorce przetwarzania informacji, wskutek czego np. informacje mało ważne stają się najważniejsze, a inne nie są w ogóle odbierane. Niektórzy naukowcy upatrują przyczyn ADHD w genetycznym obciążeniu wyrażającym się w ograniczonej zdolności dziecka do wewnątrzsterowalności ( samoświadomości ). Poglądy te potwierdzają badania ich rodzin. Jeżeli w rodzinie, wśród bliższych lub dalszych krewnych występował zespół nadpobudliwości, to ryzyko wystąpienia choroby u kolejnego jej członka jest 5-7 razy większe niż u dzieci z rodzin, u których ten problem nie występuje ( 71 % wszystkich krewnych dzieci z nadpobudliwością miało lub ma objawy nadpobudliwości ). Ryzyko wystąpienia zespołu nadpobudliwości wzrasta nawet do 50%, gdy dotyczyło ono jednego z rodziców ( rodzice około 40 % dzieci nadpobudliwych mają przetrwałą postać zespołu nadpobudliwości ). Dowiedziono również częstszego występowania zespołu nadpobudliwości u bliźniąt jednojajowych niż u dwujajowych. Istnieje także przekonanie, że przyczyn ADHD jak również towarzyszących mu zmian organicznych należy szukać w niezadowalającej relacji między dzieckiem a otoczeniem ( szczególnie z matką ) w najwcześniejszym okresie życia. Tak więc, jak już wspomniano, nie można jednoznacznie określić przyczyn pojawiania się ADHD. Należy jednak zawsze pamiętać, ze zachowanie dziecka z zespołem nadpobudliwości i deficytami uwagi zależy od wielu czynników. Nie mniej ważne od biologicznych uwarunkowań są aktualne sytuacje, zdobyte przez dziecko doświadczenia i kształtowane pod ich wpływem wewnętrzne mechanizmy osobowości. 4. Diagnoza Częstość występowania ADHD wśród dzieci w młodszym wieku szkolnym ocenia się na 3 - 5 % . Według danych światowych tylko 1/5 ogólnej liczby dzieci nadpobudliwych trafia pod opiekę specjalistów ( w Polsce nie ma takich statystyk ). ADHD nie rozpoznane i nie leczone może prowadzić do poważnych następstw : przedwczesnego i nie satysfakcjonującego zakończenia edukacji, ograniczenia perspektyw życiowych, zaburzenia relacji rodzinnych i rówieśniczych, uzależnienia od substancji psychoaktywnych, ryzyka wejścia w kolizję z prawem. Dokładnie nie wiadomo gdzie kończy się normalność a zaczyna ADHD. Wykonywane badania mogą jedynie pozwolić na wykluczenie innych chorób, które mogą objawiać się nadpobudliwością. Nie ma żadnego testu, który jednoznacznie wskazałby na występowanie ADHD. Testy choć bardzo przydatne nie rozstrzygają wszystkiego. Dzieci z ADHD potrafią prezentować się zupełnie odmiennie w zależności od otoczenia. W czasie badań wcale nie muszą wyglądać na chore. Dzieje się tak dzięki nowości sytuacji oraz motywacji towarzyszącej badaniom. Dziecko może się skupić dzięki rozmowie w cztery oczy i dzięki chęci by "dobrze wypaść" . Najważniejszy "test" przy stawianiu diagnozy polega na wszechstronnym poznaniu zachowań dziecka. Diagnoza ADHD zależy całkowicie od najprostszej ze wszystkich procedur medycznych - przeprowadzenia wywiadu. Lekarz uzyskuje informacje o dziecku przede wszystkim od jego rodziców. Nie będą one jednak pełne bez opinii nauczyciela-wychowawcy. To wychowawca przez dłuższy czas może obserwować dziecko w różnych sytuacjach i może też porównać jego zachowanie z zachowaniem rówieśników. Patrzy jak dziecko rozwiązuje powierzone mu zadania i jak funkcjonuje w systemie społecznym. Bardzo często zdarza się, że to nauczyciel jest pierwszą osobą, zwracającą uwagę na zachowania dziecka mogące świadczyć o jego nadpobudliwości ( oczywiście jeżeli potrafi je rozpoznać ). Nauka szkolna wymaga od dziecka wielu trudnych rzeczy, takich jak : pozostawanie w jednym miejscu przez 45 minut słuchanie przez kilkanaście minut nauczyciela zajmowanie się przez dłuższy czas jednym, często subiektywnie nudnym tematem zapamiętywanie na polecenie wielu informacji jednocześnie bycie grzecznym, a więc panowanie nad swoim zachowaniem. Niemożność sprostania przez dziecko tym wymogom sprawia, że często wcześniej nie obserwowane objawy jego nadpobudliwości ujawniają się w całej pełni. Stąd ogromna rola nauczyciela potrafiącego dostrzec, właściwie ocenić i przedstawić rodzicom problemy dziecka, jak również wskazać im gdzie może poszukać specjalistycznej pomocy. 5. ADHD a zaburzenia zachowania Niespokojne, nadruchliwe zachowania dziecka z ADHD mogą przypominać zachowanie dziecka z zespołem opozycyjno - buntowniczym lub z zaburzeniami zachowania. Według podręcznika diagnostycznego Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, zespół zachowań opozycyjno - buntowniczych ( oppositional defiant disorder - ODD ) oznacza " nawracające zachowania negatywistyczne, buntownicze, nieposłuszne i nieprzyjazne wobec autorytetów, które utrzymują się przynajmniej przez 6 miesięcy ". ODD charakteryzuje się częstym występowaniem co najmniej 4 z wymienionych zachowań : kłótnie z dorosłymi aktywne przeciwstawianie się lub odmowa spełnienia próśb i podporządkowania się zasadom ustanowionym przez dorosłych celowe drażnienie innych swoim zachowaniem obarczanie innych winą za własne błędy lub złe zachowanie drażliwość i skłonność do szybkiej irytacji zachowaniem innych okazywanie gniewu i niechęci zawziętość i mściwość Autorzy podręcznika podkreślają, że o zespole zachowań opozycyjno - buntowniczych można mówić wtedy, gdy zachowania te występują częściej niż to się zazwyczaj obserwuje u jednostek w podobnym wieku i na porównywalnym etapie rozwoju. Ponadto muszą one prowadzić do poważnych problemów w funkcjonowaniu społecznym i szkolnym. W literaturze psychiatrycznej wprowadza się rozróżnienie pomiędzy ODD a zaburzeniami zachowania. ODD uważa się za mniej poważny i pozbawiony agresji wobec innych ludzi. Skłonność natomiast do wdawania się w bójki, niszczenia pracy i zabawy innych, kradzieży i oszustwa, stanowią charakterystyczne cechy dzieci z zaburzeniami zachowania. Często zdarza się, że u dzieci z ADHD błędnie rozpoznaje się ODD lub zaburzenia zachowania i na odwrót. Trzeba dokładnej analizy by dokonać rozróżnienia. W zachowaniach dzieci z ADHD nie ma złości czy premedytacji, które można zauważyć w dwóch wspomnianych dysfunkcjach. Destrukcyjne wybuchy dziecka z ADHD są spontaniczne i impulsywne, podczas gdy takie wybuchy u dziecka z ODD lub zaburzonym zachowaniem bywają zaplanowane. Dzieci te robią wrażenie jakby nieustannie kierowała nimi złość i uraza. Kiedy dziecko z ADHD popełnia błąd i ponosi porażkę, ulega wzburzeniu. Nie szuka ono jednak - w przeciwieństwie do dziecka z ODD lub zaburzonym zachowaniem - winnych swojego niepowodzenia i nie obmyśla planów zemsty. Z drugiej strony dziecko, które ma tylko zaburzenie sfery popędowej, nie objawia roztargnienia czy pobudzenia typowego dla dziecka z zespołem hiperkinetycznym. Zdarza się oczywiście, i to dość często, że ADHD i zachowania opozycyjno - buntownicze ( zaburzenia w zachowaniu ) współwystępują. Dzieci nadpobudliwe są negatywnie oceniane przez otoczenie ( zawsze coś stłuką, wyleją, zepsują, zwykle nie kończą rozpoczętych działań, "nie ma ich za co chwalić" ) przez co maleje ich poczucie własnej wartości. Z niechęcią myślą o sobie. Rzadko osiągają jakikolwiek sukces. Napływ z otoczenia wielu negatywnych bodźców, niemożność sprostania wymaganiom otoczenia, powoduje że dziecko zaczyna się zachowywać zgodnie z przypisywaną mu rolą - nieudacznika, łobuza, rozrabiaki. ADHD nie charakteryzują zachowania opozycyjno - buntownicze ani zaburzenia w zachowaniu ( w znaczeniu jakie nadają im klasyfikacje diagnostyczne ). Zespół ten jest jednak istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko ich pojawienia się. 6. Dziecko z ADHD - co może zrobić nauczyciel Upewnij się, że masz naprawdę do czynienia z ADHD. Jako nauczyciel nie możesz stawiać diagnozy ale możesz i powinieneś zadawać pytania na ten temat. Nie bój się prosić o pomoc. Nie musisz być ekspertem w dziedzinie ADHD. Spotykaj się z rodzicami często a nie tylko wtedy gdy pojawia się problem. Zaznacz, że jesteś po ich stronie. Prowadź korespondencję w dzienniczku : dom -szkoła - dom. Pomoże to w codziennym kontakcie rodzic - nauczyciel i pozwoli uniknąć spotkań kryzysowych. Pozwoli również na częste informacje zwrotne, czego dzieci z ADHD potrzebują szczególnie. Staraj się robić częste raporty na temat postępów dziecka i przekazuj je rodzicom. Nie traktuj ich dyscyplinarnie ale jako informację i zachętę do działania. Pamiętaj, że ADHD stanowi problem a nie wymówkę. Powinieneś wiedzieć jakie zachowania dziecka są spowodowane nadpobudliwością a jakie nieposłuszeństwem czy niechęcią. Dziecko z ADHD ma osiągnąć to samo co jego rówieśnicy ale przy większym nakładzie pracy swojej, rodziców i nauczycieli. ADHD to zespół objawów, z których czasami się wyrasta, ale które są i nie można ich zmienić. Można jedynie pomóc dziecku w lepszym funkcjonowaniu pomimo ich obecności.. Około połowa dzieci z ADHD ma jednocześnie specyficzne trudności w uczeniu się - dysleksję, dysgrafię, dysortografię, dyskalkulię - co dodatkowo komplikuje i tak już trudną sytuację. Częściej niż inne dzieci mają kłopoty z zaburzeniami pamięci ( trudno im wybrać to co istotne ), zaburzeniami językowymi ( kłopoty z budowaniem spójnych wypowiedzi ), niezgrabnością ruchową ( częsta dysparksja - układ nerwowy pracuje niedoskonale, a on decyduje o koordynacji, przekazywaniu sygnałów z mózgu do mięśni, a więc o sprawności ruchowej ). Pracę z dzieckiem nadpobudliwym trzeba codziennie zaczynać od nowa. Jak już wspomniano, istotą problemów dziecka z ADHD jest : zaburzona koncentracja uwagi nadmierna ruchliwość nadmierna impulsywność To właśnie z nimi musi zmierzyć się nauczyciel. Zaburzona koncentracja uwagi Najczęstsze problemy dziecka : zapomina co było zadane nie wie co przynieść na zajęcia zapomina poleceń, nie słyszy ich, nie odpowiada na nie często przerywa pracę, nie kończy jej lub rozpoczyna ją od początku łatwo się zniechęca ma ciągle bałagan na ławce wszystkie znajdujące się wokół niego przedmioty rozpraszają go Co może nauczyciel : w klasie powinien być ład i porządek : określone, stałe miejsca do konkretnej aktywności, wydzielone półki, szafki do przechowywania pomocy szkolnych posadź dziecko blisko swojego biurka lub miejsca, w którym najwięcej przebywasz - z dala od miejsc, które łatwo mogą go rozproszyć ( okna, drzwi ) najlepszym dla niego towarzyszem w ławce jest dobry i spokojny uczeń ( ale nie najbliższy przyjaciel ) dawaj bardzo krótkie komunikaty : "otwórz zeszyt", "spakuj książki", "spójrz na tablicę" powtarzaj polecenia ( krótko i czytelnie ), zapisuj je proś dziecko o ich powtórzenie sprawdzaj czy uczeń wykonał polecenie ( np. czy otworzył książkę na podanej stronie ) a dopiero potem wydaj następne ( np. znajdź zadanie drugie ) często nawiązuj z dzieckiem kontakt wzrokowy. Stań przy nim, poklep po ramieniu, pogłaskaj, pochwal, zachęć, podtrzymaj na duchu ogłaszaj, co masz zamiar powiedzieć, zanim to powiesz. Powiedz to a potem powtórz, co powiedziałeś powtarzaj, powtarzaj, powtarzaj rozbijaj duże zadania ( polecenia ) na mniejsze. Daj dziecku czas na ich zrealizowanie. Każde mniejsze zadanie wydaje się być na tyle małe, że można je wykonać, dlatego dziecko nie ma poczucia, że coś jest ponad jego siły ( upraszczaj język instrukcji i poleceń ) ucz robienia planów i harmonogramów, list, tabelek, spisów, do których dziecko może się odwołać kiedy się zagubi pokaż różne "sztuczki" pomagające w zapamiętywaniu ( rymy, kody itp. ) do zmian przygotowuj dziecko odpowiednio wcześnie. Ogłoś co się nowego wydarzy, przypominaj o tym w miarę zbliżania się terminu zmiany przypominaj o terminowych zadaniach dopilnuj aby dziecko kończąc zajęcia miało : sporządzoną notatki z lekcji ( nie musi być ona pełna ale powinna zawierać najistotniejsze treści. Wypunktuj je w trakcie lekcji, podkreśl, zaznacz specjalnie ) zapisaną informację o pracy domowej ; pisemnej i ustnej ( jeśli nic nie jest zadane dziecko także powinno mieć wpis np."nic do zrobienia" ) zapisaną informację o nowym, niecodziennym wydarzeniu ; wycieczce, uroczystości szkolnej, nowych przyborach, które należy przynieść np. na plastykę ( zapis musi być jednoznaczny i dokładny ) zapisaną informację o przewidywanym sprawdzianie, powtórzeniu wiadomości ( termin, zakres materiału ). Nadmierna ruchliwość Najczęstsze problemy dziecka : nerwowo rusza rękami i stopami wierci się, wstaje z ławki, chodzi po klasie ciągle czegoś szuka w tornistrze, gryzie ołówki hałaśliwy gadatliwy, wyrywa się do odpowiedzi bez podnoszenia ręki, ciągle chce być pytany ( choć często nie zna właściwej odpowiedzi ) domaga się natychmiastowej gratyfikacji nie przestrzega reguł Co może nauczyciel : pozwalaj na otwarcie "zaworu bezpieczeństwa", na opuszczanie przez dziecko na chwilę klasy ( wysyłaj je do biblioteki po "potrzebną" książkę, do sekretariatu po "potrzebny" papier kancelaryjny, do pedagoga z "pilnym" pismem itp. ) zlecaj dziecku wykonanie drobnych czynności : zbieranie zeszytów, zawieszenie mapy, zmazanie tablicy, podlanie kwiatków itp. gdy biega po korytarzu zatrzymaj go i utrzymując kontakt wzrokowy zagadnij o coś, zapytaj o imię, poproś o pomoc w jakiejś sprawie ciągle zwracaj uwagę na jego nadmierne pobudzenie nie reaguj na jego odpowiedzi jeśli wcześniej nie zgłosił się podnosząc rękę Nadmierna impulsywność Typowe zachowania dziecka : działa bez zastanowienia na zasadzie pomysłreakcja nie potrafi wczuć się w sytuację drugiej strony niecierpliwy, nie potrafi czekać na swoją kolej często wtrąca się do rozmowy, przerywa wypowiedzi kolegów i nauczycieli przypadkowo, nieumyślnie niszczy różne rzeczy nie potrafi zrobić czegoś w określonej kolejności woli mówić niż słuchać Co może nauczyciel : ustal zasady i granice sformułuj jasno i w prosty sposób swoje oczekiwania ( dziecko poczuje się pewniej wiedząc dokładnie czego od niego wymagasz ). Ma to działanie łagodzące i hamujące a nie karzące wypisz zasady i umieść je w widocznym miejscu w klasie egzekwuj ich przestrzeganie. Rób to bez przerwy, od razu i wprost Nie wdawaj się w skomplikowane dyskusje o sprawiedliwości ( są zasady, należy je respektować ) Określ naturalne konsekwencje ( nie kary !! ) nieprzestrzegania zasad i przekraczania ustalonych granic. Muszą one być : szybkie ( natychmiast po przewinieniu ) skuteczne ( doprowadzone do końca ) sprawiedliwe ( odpowiednie do przewinienia ) wyjaśnij dziecku - odwołując się do ustalonych zasad - dlaczego spotykają go te konsekwencje ( np. "nie wolno krzyczeć podczas lekcji", "nie wolno popychać kolegów" itp. ). Rodzaje konsekwencji : naprawienie szkód ( posprzątanie rozrzuconych rzeczy kolegi, przeproszenie go przed całą klasą ) wyłączenie z sytuacji ( odesłanie w bezpieczne miejsce - do biblioteki, do pedagoga z poleceniem realizacji niezbyt atrakcyjnego zajęcia, np. przepisywania nudnego tekstu ). Ta konsekwencja jest skuteczna tylko wtedy, gdy odbierana jest przez dziecko jako nieprzyjemna ograniczenie swobody działań ( weź dziecko za rękę i odprowadź je do ławki, pomóż mu wypakować tornister, kierując jego ręką ). Przede wszystkim jednak : zauważaj każdy sukces dziecka i podkreślaj go, kiedy to tylko możliwe nie żałuj zachęt, wsparcia, pochwał, chwal za każdy etap pracy ; konkretnie, w urozmaicony sposób pokazuj co dziecko robi dobrze, opisuj to ( powiedz : "podoba mi się, że masz na ławce ładnie poukładane książki i kredki" a nie "wreszcie masz porządek na ławce", powiedz : "jest mi bardzo miło, że na pierwszej lekcji nie kręciłeś się i nie wychodziłeś z ławki" a nie "na pierwszej lekcji byłeś grzeczny" ). 7. Nauczanie indywidualne Dziecko z ADHD ma odmienne możliwości i wymagania. Jego problemy nie wynikają z lenistwa, braku gotowości szkolnej ani z błędów wychowawczych rodziców. Nie są też zależne od woli dziecka. Nauczyciel - pamiętając, że nie jest terapeutą - musi brać to pod uwagę w procesie dydaktycznym i wychowawczym. Powinien jednak wystrzegać się rażąco nierównomiernego rozdzielania swojego czasu i uwagi między dzieci w klasie. Nie można dopuścić aby uczeń nadpobudliwy zdominował jej życie, negatywnie wpływał na wszystko co się w niej dzieje, nadawał charakter wszystkim podejmowanym przez wychowawcę działaniom, kontrolował sytuację. Powtórzmy raz jeszcze : ADHD to problem a nie wymówka. Specjaliści twierdzą, że optymalnym miejscem nauczania dziecka z ADHD jest mało liczna 10-15 osobowa klasa o charakterze integracyjnym ( z dwójką nauczycieli ). Przy dużym wysiłku rodziców, pedagogów i oczywiście samego dziecka może ono z powodzeniem funkcjonować także w normalnym systemie klasowym. Są jednak dzieci o tak nasilonej nadpobudliwości ( często połączonej - o czym już wspominano - z głębokimi zaburzeniami zachowania ), że całkowicie uniemożliwiają prowadzenie zajęć. Wyjściem z tej sytuacji - po wyczerpaniu wszystkich innych dostępnych form pomocy - może być nauczanie indywidualne . Plusy nauczania indywidualnego : dziecko zdecydowanie więcej się nauczy i będzie miało lepsze stopnie możliwa stanie się normalna praca w zespole klasowym ustaną często pojawiające się uzasadnione pretensje rodziców dzieci uczęszczających do klasy, w której większość czasu wychowawca poświęcał na dyscyplinowanie jednego ucznia wzrośnie bezpieczeństwo dzieci narażonych dotychczas na jego nieprzewidywalne zachowania Minusy nauczania indywidualnego : tylko kilka godzin nauki tygodniowo ( w szkole podstawowej klasy I - III 6 do 8 godzin, klasy IV - VI 8 do 10 godzin ) - zapewnienie dziecku opieki w pozostałym czasie często pociąga za sobą konieczność radykalnych zmian w życiu rodziny pozbawienie dziecka szansy uczenia się zasad współżycia z innymi, rozumienia sytuacji społecznych, współdziałania, podporządkowania się zasadom. Częściowym rozwiązaniem drugiego problemu powinno być realizowanie w szerokim zakresie §3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2003 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, który brzmi : w celu pełnego osobowego rozwoju uczniów objętych indywidualnym nauczaniem oraz ich integracji ze środowiskiem rówieśników, dyrektor szkoły w miarę posiadanych możliwości, uwzględniając stan zdrowia dzieci, organizuje im uczestniczenie w życiu szkoły (np. w uroczystościach okolicznościowych). Wydaje się, że bardzo dobrym rozwiązaniem byłoby organizowanie dla dzieci, o których mowa nauczania indywidualnego na terenie szkoły. Co prawda §3 wspomnianego rozporządzenia MENiS stanowi, że "zajęcia w ramach indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w domu rodzinnym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej", to w §2 czytamy "indywidualne nauczanie prowadzone jest przez jednego lub kilku nauczycieli szkoły, którym dyrektor szkoły powierzy prowadzenie zajęć indywidualnego nauczania, w zakresie, miejscu i czasie określonym przez dyrektora szkoły, z zastrzeżeniem § 3 ust. 4.". Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu przekazało również wykładnię z dnia 14 marca 2003 roku dotyczą organizowania nauczania indywidualnego. Oto jej brzmienie: rozporządzenie z dnia 29 stycznia 2003 roku w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży nie zmienia dotychczasowych zasad organizowania tej formy edukacji dzieci i młodzieży określa, że organizuje je dyrektor szkoły tak, aby zapewnić z jednej strony zaspokajanie potrzeb edukacyjnych danego dziecka, z drugiej strony spełnia wskazania zawarte w orzeczeniu poradni psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności dotyczące organizacji różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dyrektor szkoły ustala dla ucznia zakres, miejsce i czas nauczania indywidualnego co oznacza, że przepis § 2 ust. 2 ust. 4 cyt. rozporządzenia nie wyklucza, w szczególnych przypadkach, możliwości organizowaniu indywidualnego nauczania w szkole. 8. Co nauczyciel może doradzić rodzicom Rozpoznanie Istotne jest uzyskanie oficjalnego potwierdzenia występowania u dziecka ADHD. Daje ono możliwość leczenia farmakologicznego ( dodatek B ) jak również podjęcia starań o indywidualne nauczanie w szkole. Ułatwia również wychowawcom dostosowanie działań dydaktyczno - wychowawczych do specyficznych - już formalnie określonych - trudności dziecka. Działania, które należy podjąć w celu zdiagnozowania u dziecka ADHD : najpierw ktoś opiekujący się dzieckiem dostrzega u niego objawy nadpobudliwości psychoruchowej. Może być to rodzic, wychowawczyni w przedszkolu lub szkole, lekarz pierwszego kontaktu. rodzice lub prawni opiekunowie dziecka, którzy dowiedzieli się o tym, że ich dziecko ma objawy ADHD lub ADD zapisują się na wizytę do rejonowego lekarza psychiatry ( można również zwrócić się do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, bezpośrednio lub za pośrednictwem pedagoga szkolnego ). psychiatra powinien dać skierowanie na badania pozwalające wykluczyć przyczyny nadpobudliwości spowodowane czymś innym niż wrodzoną wadą systemu nerwowego. Można udać się do lekarza psychiatry mając już ze sobą wyniki odpowiednich badań. lekarz psychiatra wydaje diagnozę na piśmie. Tekst powinien zawierać zalecenia dotyczące postępowania pedagogiczno - wychowawczego wobec dziecka. Lekarz psychiatra może też przepisać łagodne środki psychotropowe dobrane indywidualnie do każdego pacjenta. Co miesiąc podczas wizyty kontrolnej lekarz może skorygować stosowaną przez siebie terapię w zależności od jej skuteczności. rodzice lub opiekunowie powinni nawiązać i utrzymywać ścisłą współpracę z wychowawcami i nauczycielami aby zapewnić dziecku serdeczną, spójną, konsekwentną i profesjonalną opieką. Psychiatra dziecięcy Psycholog Pediatra (lekarz rodzinny ) Neurolog Rozpoznanie ADHD TAK TAK TAK TAK Przepisywanie leków TAK NIE TAK TAK Prowadzenie psychoterapii TAK TAK NIE NIE Jeżeli dziecko nie potrafi sprostać wymaganiom funkcjonowania w zespole klasowym, ma prawo do otrzymania indywidualnego nauczania. Aby je uzyskać, należy udać się do rejonowej poradni psychologiczno - pedagogicznej z orzeczeniem od rejonowego lekarza psychiatry. Poradnia psychologiczno - pedagogiczna wyda orzeczenie o celowości przyznania nauczania indywidualnego. To orzeczenie i opinię od psychiatry należy dołączyć do podania ( o przyznanie indywidualnego nauczania ) skierowanego do dyrektora szkoły. Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych, dokumenty dotyczące dziecka mogą odbierać jedynie jego rodzice lub inni prawni opiekunowie. Dokumenty mogą, lecz nie muszą być okazywane w szkole. Rodzice sami decydują, czy ujawnienie diagnozy i opinii pomoże czy zaszkodzi dziecku. Oczywiście trzeba dołączyć wymagane dokumenty do podania o przyznanie indywidualnego nauczania. Organizowanie środowiska rodzinnego świat wokół dziecka z ADHD musi być uporządkowany, ponieważ jego świat wewnętrzny jest pełen niepokoju. W jego środowisku zewnętrznym potrzeba porządku i rutyny. Stałego i niezmiennego rytmu dnia. Znana pora wstawania, posiłków, obowiązków, przyjemności i snu. Daje to dziecku poczucie bezpieczeństwa i stałości ( oczywiście nie chodzi tu o rozplanowanie każdej minuty ale o wyznaczenie etapów, między którymi dziecko ma sporo wolnego czasu ) dobrze jest ograniczać ilość dopływających do dziecka bodźców. Należy unikać puszczania bardzo głośnej muzyki, częstego zapraszania wielu gości, pozwalania na zbyt długie oglądanie audycji telewizyjnych itd. trzeba dążyć do tego aby dziecko skupiało się na jednej czynności ( kiedy pisze niech nie ogląda telewizji, kiedy je niech nie czyta itd. ) do zmian trzeba dziecko przygotowywać, gdyż wytrąca je z równowagi wszystko co nagłe i niespodziewane w rozmowie z dzieckiem najlepiej posługiwać się konkretami, mówić jasno i wyraźnie ( zamiast "znowu masz bałagan w pokoju" lepiej powiedzieć "ułóż swoje ubrania w szafie a zeszyty na półce" ) w domu powinny obowiązywać normy i zasady ; stałe, proste, jasno określone ( zapisane ? ) np. "jeśli starszy brat ma gości nie wchodzimy do jego pokoju" ich przekroczenie musi powodować nieuchronne, z góry ustalone, stałe konsekwencje ( np. "nie przyjdziesz z placu zabaw o ustalonej godzinie, następnym razem będziesz musiał wrócić wcześniej. Zepsułeś siostrze zabawkę, odkupisz ją za własne oszczędności") właściwe zachowania, nawet część dobrze wykonanego zadania trzeba chwalić, szybko ( bez odraczania ), opisowo ( wskazując dokładnie co się podoba, co cieszy ), jednoznacznie ( bez zwrotu typu "świetnie ale..." ) jak najczęściej mówić dziecku czego się od niego oczekuje zanim zdąży zrobić coś niewłaściwego pokazywać dziecku jak naprawić, wyrządzone nawet przypadkiem, zło, podsuwać rozwiązania alternatywne bez wymówek i gderania w razie potrzeby ( uporczywe złe zachowania ) pozbawiać dziecko swojej uwagi. Odesłać je w bezpieczne ale nudne miejsce w domu. "Nie słuchać" protestów, krzyków, nieprzyzwoitych słów - spokojnie przeczekać. Istotę i wykładnię postępowania z dzieckiem z ADHD zawierają bardzo często cytowane jego "prośby" : Pomóż mi skupić się na jednej czynności. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę. Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacji. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co robię, jest zrobione dobrze. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i pomyślał. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko gubię się. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebuję. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, że rosnę, kiedy okazujesz mi jak mnie kochasz. Pomoc w odrabianiu lekcji zapewnić cichy i spokojny kąt z dobrym oświetleniem. Najlepiej jeżeli biurko ustawione jest przodem do pustej ściany na biurku powinny znajdować się tylko potrzebne w danej chwili przybory ( zeszyt, pióro, książka ) ograniczyć ilość bodźców dopływających do dziecka ( wyłączyć telewizor, zamknąć okno wychodzące na ulicę itd. ) ustalić z dzieckiem stałą porę na odrabianie lekcji robić krótkie przerwy podczas pracy, dostosowując jej tempo do możliwości dziecka ( istotne jest aby podczas tych przerw dziecko nie rozpoczynało czynności, od której trudno je będzie oderwać np. gry komputerowe ) dziecko powinno pracować samodzielnie ale pod kontrolą. Nie należy przy nim siedzieć i "za niego uważać" ale od czasu do czasu sprawdzić czy pracuje i pomóc mu w razie trudności Pomoc w nauce umożliwić dziecku jak najczęstsze korzystanie z bogato ilustrowanych książek oraz edukacyjnych programów komputerowych i telewizyjnych nauczyć je korzystania z leksykonów, encyklopedii, słowników i przez częste rozmowy wzbudzać ciekawość poznawczą zabierać dziecko na spacery, wycieczki, podczas których może poznać wiele rzeczy, o których uczy się w szkole umiejętnie łączyć naukę z zabawą ( rebusy, zagadki, zgadywanki, krzyżówki układanki literowe itd. ) Rodzicom nadmiernie zamartwiającym się problemami swojego dziecka, warto przedstawić listę sławnych osób, które miały zdiagnozowane ADHD lub uważa się na podstawie faktów z biografii i opisów zachowań, że były nim dotknięte a mimo to potrafiły tak wiele osiągnąć : Alexander Graham Bell ( 1862/1939 ) wynalazca telefonu Lewis Carrol ( 1832/1898 ) pisarz, matematyk Cher aktorka i piosenkarka Agatha Christie ( 1890/1976 ) pisarka Sir Winston Churchil mąż stanu Bill Cosby aktor Salvador Dali ( 1904/1989 ) malarz Walt Disney twórca i producent filmów animowanych Kirk Douglas aktor Thomas Edison ( 1847/1931 ) wynalazca Albert Einstein ( 1879/1955 ) fizyk Malcolm Forbes ( 1919/1990 ) założyciel magazynu Forbes Whoopi Goldberg aktorka Ernest Hemingway ( 1899/1961 ) pisarz Dustin Hofman aktor Michael Jordan koszykarz John F. Kennedy ( 1917/1963 ) prezydent USA John Lennon ( 1940/1980 ) piosenkarz Steve McQueen ( 1930/1980 ) aktor Pablo Picasso (1892/1973 ) malarz Muhammad Anwar -Sadat ( 1918/1981 ) Prezydent Egiptu Geog Bernard Shaw pisarz Will Smith aktor, raper Steven Spilberg reżyser Sylvester Stallone aktor Alberto Tomba wielki mistrz narciarstwa alpejskiego Jules Verne ( 1828/1905 ) pisarz Werner von Braun ( 1912/1977 ) wybitny konstruktor rakiet Woodrow Wilson prezydent USA Steve Wonder muzyk Rodzicom chcącym pogłębić wiedzę na temat problemów związanych z ADHD warto polecić następujące książki : Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M. "Nadpobudliwość psychoruchowa. Prawie wszystko co chcielibyście wiedzieć" Pfiffner L. J. " Wszystko o ADHD" Hallowell E. M., Ratey J. J. "W świecie ADHD" Sarfontein G. "Twoje nadpobudliwe dziecko" Nartowska H. "Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo" (Pełniejszą bibliografię zawiera dodatek C), a także podać kontakty : Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Nadpobudliwym "Ponad" Warszawa, ul. Andersa 37 m 59 A korespondencja: skrytka pocztowa 38, 00-956 Warszawa Spotkania - poniedziałki, godz. 18, Dyżury telefoniczne we wtorki i czwartki w godzinach 10 - 12: tel. (0-prefix-22) 423 17 43 tel. kom. 0-602 447 293 oraz : Polskie Towarzystwo ADHD Kraków ul. Siewna 10 tel. 251 49 24 tel. kom. 0-693 357 434 Brak komentarzy. Może czas dodać swój? Aby móc otrzymywać e-maile z PEDAGOG SZKOLNY musisz się zarejestrować. Musisz zalogować się, aby móc dodać wiadomość. 26. lipiec 2022 19:08Proszę o kontakt, jeśli ktoś z Państwa miał ucznia z umiarkowanym stopniem realizującym nauczanie indywidualne. 22. lipiec 2022 17:02Kaziu i jeszcze zostanie na dobry samochód. 21. lipiec 2022 19:22Gratulacje!!! Będziesz teraz wreszcie mogła sobie kupić dom z ogrodem, a wczasy spędzać na Bali 21. lipiec 2022 18:07Od dziś nauczyciel dyplomowany 21. lipiec 2022 10:51 Szkoła w Siedlcach domaga się przed sądem ograniczenia praw rodzicom chłopca z zespołem ADHD. - To swoista zemsta za dochodzenie przez nich zaleceń medycznych ws. specjalnego traktowania ich Wstęp………2Rozdział 1. Zrozumieć ADHD Istota ADHD………4 Przyczyny występowania zaburzenia………6 Objawy ADHD………9 Diagnoza ADHD………14 Metody diagnozowania………16 Współwystępowanie innych zaburzeń………19 Rozdział 2. Uczeń z ADHD Edukacyjne potrzeby dziecka z ADHD………22 Dostosowanie otoczenia do dziecka nadpobudliwego………23 Wpływ zaburzenia na naukę szkolną………26 Praca licencjacka nauczyciela z dzieckiem nadpobudliwym………31 Klasa integracyjna jako środowisko dla dziecka zaburzonego………35 Rozdział 3. Metody leczenia ADHD Farmakologiczna pomoc dziecku………38 Psychologiczna pomoc dziecku………41 Praca licencjacka rodziców z dzieckiem nadpobudliwym………47 Współpraca rodziców z nauczycielami……… 50 Zakończenie………53 Bibliografia………57 Pobrań : 0 Pobierz, wysyłając SMS o treści pod numer 92505 Wpisz otrzymany kod : Po wpisaniu kodu, kliknij "Pobieram PDF/DOCX", pobieranie rozpocznie się automatycznie Koszt 25 zł netto | 30,75 zł brutto Wszelkie modyfikacje zachowania Twojego dziecka z pozytywnymi lub negatywnymi konsekwencjami powinny być przeprowadzane natychmiast. Jeśli zrobisz to zbyt długo po danym zdarzeniu, Twoje dziecko może zapomnieć lub nie zrozumieć, co zrobiło źle. 7. Ważna jest nauka, a nie oceny. Dzieci z ADHD są zwykle pod presją uzyskania dobrych ocen.Wszystkie dzieci, również te ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, mają możliwość realizowania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w szkole. Uczniowie z niepełnosprawnościami mają mieć zapewnione zajęcia organizowane z klasą, indywidualnie lub w małej grupie. Kwestie te przypomniała Anna Zalewska Minister Edukacji Narodowej w liście skierowanym dziś, 23 lipca do dyrektorów poradni edukacji poprosiła dyrektorów poradni psychologiczno-pedagogicznych o zwrócenie szczególnej uwagi na elastyczne możliwości organizacji kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, które funkcjonują już blisko od związku ze zbliżającym się nowym rokiem szkolnym wielu rodziców występuje do zespołów orzekających o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla ich dzieci, a także orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania. Nie wszyscy rodzice zostali poinformowani o wprowadzonych rozwiązaniach, co może powodować niepotrzebny niepokój. Rodzice uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi muszą uzyskać kompletną i rzetelną informację dotyczącą organizacji kształcenia ich minister Anna Zalewska przypomniała, że nie można utożsamiać indywidualnego nauczania z kształceniem specjalnym uczniów z niepełnosprawnościami. Uczniowie z niepełnosprawnościami powinni uczyć się w szkole ze swoimi rówieśnikami. Przepisy w tym zakresie zostały doprecyzowane i obowiązują od 1 września 2017 do listu do dyrektorów poradni dołączony był również plakat skierowany do rodziców uczniów z niepełnosprawnościami. Minister edukacji zwróciła się z prośbą o umieszczenie plakatu w widocznym miejscu w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Plakat ma przypomnieć rodzicom i opiekunom dzieci niepełnosprawnych o tym gdzie można uzyskać dodatkowe wsparcie dotyczące kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami i jakie są ich pamiętać, że przy organizowaniu indywidualnych zajęć w szkole dla ucznia z niepełnosprawnością nie jest potrzebna zmiana orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, ani tym bardziej orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania. Natomiast uczniowie chorzy, którym stan zdrowia umożliwia chodzenie do szkoły, ale powoduje trudności w funkcjonowaniu wymagające zajęć w formie indywidualnej, mogą być objęci zindywidualizowaną ścieżką kształcenia (na podstawie opinii wydanej przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną). Zindywidualizowana ścieżka obejmuje zajęcia wspólne z klasą i zajęcia indywidualne z uczniem w szkole. Ta forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej nie dotyczy uczniów obejmowanych kształceniem na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy obejmowani są różnymi formami wsparcia na terenie szkoły – w tym również indywidualnymi zajęciami – na podstawie indywidulanych programów włączająca - odpowiedzi MEN na najważniejsze pytaniaIndywidualne nauczanie organizowane jest jedynie dla tych uczniów, którzy ze względu na swoją chorobę nie mogą chodzić do szkoły. Z tego powodu dla tej grupy uczniów zajęcia prowadzone są w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem w domu ucznia na podstawie orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego albo orzeczenia o potrzebie indywidualnego Ośrodek Rozwoju Edukacji zorganizował różnorodne formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, konferencję „Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w kontekście zmian w prawie oświatowym" (materiały z konferencji dostępne są tu); szkolenie dla przedstawicieli placówek doskonalenia nauczycieli: Wspieranie uczniów ze SPE w ramach edukacji włączającej- zmiany w prawie oświatowym; szkolenie dla Liderów Edukacji Włączającej: Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w kontekście zmian w prawie oświatowym, spotkania informacyjno-konsultacyjne dla wizytatorów ds. specjalnych potrzeb edukacyjnych z Kuratoriów Oświaty, sieć współpracy i samokształcenia dla wizytatorów ds. SPE. Dodatkowo opracowana zostanie publikacja elektroniczna z zakresu prawa oświatowego, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii edukacji i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi objęte są szczególną troską i wsparciem Ministerstwa Edukacji Narodowej Priorytetem jest, by uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi miał takie wsparcie w szkole, które będzie dostosowane do jego potrzeb. MEN wprowadziło do systemu oświaty wiele zmian, których celem jest włączenie każdego ucznia do grupy rówieśniczej. Uczeń ze specjalnymi potrzebami otrzyma wszechstronną, adekwatną do swojej sytuacji i stanu zdrowia, dzieci, również ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mają możliwość realizowania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w szkole. Uczniowie z niepełnosprawnościami mogą mieć zajęcia organizowane z klasą, a także indywidualnie lub w małej grupie. Potrzebę organizacji zajęć indywidualnych lub zajęć w małej grupie określa zespół nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem w szkole. Zespół ten opracowuje dla ucznia indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET). Rodzice uczniów włączeni są w pracę zespołu. Potrzeby w tym zakresie mogą być również określone w orzeczeniu o potrzebie kształcenia 1 września 2017 r. w życie weszły nowe przepisy, które dają szereg możliwych, elastycznych rozwiązań w zakresie indywidualizacji procesu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dzięki tym rozwiązaniom każde dziecko, każdy uczeń ma zapewnione wszechstronne wsparcie w tutaj o 3 rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r.: indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. poz. 1616); zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 1591); warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1578). Dzięki rozwiązaniom wprowadzonym w wymienionych aktach prawnych: Uczniowie z niepełnosprawnością na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, w przypadku takiej potrzeby, w ramach indywidualnego program edukacyjno-terapeutycznego (IPET) mogą realizować wybrane zajęcia edukacyjne indywidualnie lub w grupie liczącej do 5 uczniów. W tym przypadku nie ma potrzeby posiadania orzeczenia o potrzebie nauczania indywidualnego. Uczniowie, którzy mają z różnych powodów problemy szkolne i wymagają zajęć w formie indywidualnej, a nie posiadają orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, mogą być objęci zindywidualizowaną ścieżką kształcenia w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Uczeń objęty zindywidualizowaną ścieżką kształcenia realizuje program nauczania, z dostosowaniem metod i form ich realizacji do jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, w szczególności wynikających ze stanu zdrowia. Przepisy te nie dotyczą uczniów z niepełnosprawnością dla których formy wsparcia określa indywidulany program edukacyjno-terapeutyczny. Liczba godzin zajęć uzależniona jest od potrzeb i możliwości ucznia. Zadaniem dyrektora szkoły jest ustalenie tygodniowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych realizowanych indywidualnie z uczniem lub w klasie z rówieśnikami (z uwzględnieniem opinii publicznej poradni oraz konieczności realizacji przez ucznia podstawy programowej kształcenia ogólnego lub podstawy programowej kształcenia w zawodach). Brak określenia w przepisach minimalnego lub maksymalnego wymiaru godzin zajęć realizowanych indywidualnie z uczniem pozwala dyrektorowi zaplanować i zorganizować proces kształcenia ucznia odpowiadający jego potrzebom i możliwościom psychofizycznym. Takie elastyczne rozwiązanie wzmacnia obowiązki szkoły w zakresie indywidualizacji pracy z działaniaMinisterstwo Edukacji Narodowej organizuje szkolenia i konferencje dla dyrektorów oraz nauczycieli dotyczące upowszechniania, a także wdrażania edukacji włączającej. Kuratorzy oświaty, na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, w okresie od listopada do grudnia 2017 r., organizowali konferencje dotyczące upowszechniania rozwiązań prawnych oraz dobrych praktyk w zakresie organizacji kształcenia i wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami konferencji byli dyrektorzy przedszkoli, szkół i placówek, a także nauczyciele odpowiedzialni za organizację kształcenia specjalnego i pomocy Rozwoju Edukacji, we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej, przygotował również poradnik Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnym w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego. W publikacji omówiono nowe rozwiązania prawne oraz praktyczne przykłady na temat organizowania i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, kształcenia specjalnego i indywidualnego obowiązkowego rocznego wychowania przedszkolnego oraz indywidualnego nauczania. Poradnik dostępny jest na stronie internetowej Ośrodka Rozwoju Edukacji, pod linkiem każdym kuratorium oświaty powołano wizytatorów przeszkolonych w zakresie specjalnych potrzeb edukacyjnych. Celem ich pracy jest wsparcie dyrektorów szkół i placówek oświatowych oraz nauczycieli w realizacji edukacji włączającej. Ponadto podczas spotkania kuratorów oświaty z dyrektorami szkół w sierpniu 2018 r., dyrektorzy zostaną zobligowani do zorganizowania spotkań z rodzicami uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, aby odpowiedzieć na wszystkie pytania i rozwiać ewentualne programowe dostosowane do potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami Od 1 września br. w szkołach dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz w szkołach przysposabiających do pracy realizowane są nowe podstawy programowe. Przygotowano „Podstawę programową kształcenia ogólnego z komentarzem” zawierającą dostosowania do możliwości psychofizycznych uczniów z poszczególnymi rodzajami niepełnosprawności – dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Nauczyciele mają dostęp do takich materiałów po raz pierwszy. Zapewniliśmy dostosowane podręczniki do klasy I, IV i VII dla uczniów niewidomych i słabowidzących. Dostosowaliśmy podręczniki, materiały edukacyjne w postaci zeszytów piktogramów wykorzystujących symbole PCS, materiały edukacyjne w formie multimedialnej zawierającej tłumaczenia na polski język migowy (PJM) dla uczniów klasy I, mających trudności w uczeniu się i/lub komunikowaniu się, niesłyszących, słabosłyszących, z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem, a także afazją. Dodatkowo powstały książki pomocnicze zawierające zasady i dobre praktyki dotyczące korzystania z zaadaptowanych materiałów edukacyjnych, materiałów portal internetowy z materiałami edukacyjnymi w wersji multimedialnej, które zawierają dostosowania tekstowe i graficzne (symbole PCS). Udostępniliśmy również nagrania video w polskim języku migowym (PJM) dla uczniów mających trudności w uczeniu się i/lub komunikowaniu się uczęszczających do klasy IV i zostały materiały ćwiczeniowe w postaci kart pracy dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Opracowany został również podręcznik do nauki polskiego języka migowego, będący odpowiedzią na postulaty środowisk związanych z uczniami podręczników dla uczniów z niepełnosprawnościami, jest i będzie wspierany w ramach Rządowego Programu „Wyprawka szkolna”, na który w budżecie MEN zarezerwowana jest kwota w tym roku 18 mln zł. Zobowiązaliśmy samorządy do tego, aby w danym roku budżetowym na realizację zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki oraz metod pracy dla dzieci i młodzieży przeznaczały środki w wysokości nie mniejszej niż wynikająca z podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na ten rok. W subwencji przeznaczamy kwotę ok. 7 mld zł na realizację kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. MEN pracuje nad usprawnieniem systemu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ministerstwo podjęło prace nad opracowaniem nowego modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ich celem jest podniesienie skuteczności kształcenia oraz poprawa jakości edukacji włączającej. Podstawą rozumienia specjalnych potrzeb edukacyjnych ma być model biopsychospołeczny, w którym uwzględnia się wpływ na funkcjonowanie dziecka zarówno stanu zdrowia i możliwości psychofizycznych, jak wpływ czynników środowiskowych. Przedstawiciele MEN pracują w międzyresortowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności nad ujednoliceniem orzekania, w tym do celów edukacyjnych. ORE realizuje projekty unijne, w ramach których powstają narzędzia dla poradni psychologiczno-pedagogicznych i szkół. Dodatkowo prowadzone są szkolenia dla pracowników poradni i nauczycieli z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz trwa pilotaż nowych do Komisji Europejskiej z wnioskiem o wsparcie w ramach Programu Wsparcia Reform Strukturalnych w zakresie działań mających na celu opracowanie strategii wdrażania edukacji włączającej w codzienną praktykę szkół. Wniosek został zaakceptowany przez KE do realizacji w 2018 roku. Realizatorem wsparcia polegającego na doradztwie eksperckim jest Europejska Agencja ds. Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej – organizacja międzynarodowa o uznanym na świecie autorytecie w zakresie wspierania rozwoju edukacji zakresie programu „Dostępność +” MEN wprowadziło swój komponent – 200 dostępnych szkół i przedszkoli. Działania w ramach tego programu obejmują zapewnienie wyposażenia dostosowanego do potrzeb uczniów z niepełnosprawnością, transportu do szkoły, podręczników i materiałów edukacyjnych, jak również sposobu organizacji pracy przedszkola i szkoły uwzględniającej zróżnicowane potrzeby uczniów oraz ich rodzin. Wskazane są również kompetencje kadry zarządzającej, nauczycieli, rodziców. Działania obejmują również pilotaż rozwiązań w zakresie działalności Centrum Wsparcia Edukacji Włączającej z wykorzystaniem potencjału placówek specjalnych w celu wsparcia procesu edukacji włączającej. Inne działania MEN na rzecz dzieci ze specjalnymi potrzebami ramach zadań z zakresu administracji rządowej, wynikających z programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”, poszerzono zakres oddziaływań wobec dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju. Do 2021 przeznaczymy na ten cel ok. 300 mln Informacji i Promocji Ministerstwo Edukacji Narodowej
. 443 12 205 452 398 437 273 59prawa dziecka z adhd w szkole
